63 ҫулти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Кун пирки Раҫҫей следстви комитечӗн Чӑваш енри следстви управленийӗ хыпарлать.
Следстви верси тӑрӑх, тивӗҫлӗ канури хӗрӗнкӗ арҫын Элӗк районӗнчи пӗр ялта хӑй кӑштах палланӑ хӗрӗн килне кӗнӗ. Шупашкарта пурӑнаканскер ашшӗ еткерлӗхе хӑварнӑ пӳртне килнӗ. Эрех сыпнӑ арҫын пикене пӳрте сӗтӗрсе кӗнӗ, унта хӑмсарса, куҫне чиксе шӑтарассипе хӑратса эрех ӗҫтернӗ, унтан мӑшкӑлланӑ, киревсӗр ытти ӗҫ те тунӑ. Кӑштахран хӗр тухса тарнӑ, тӑванӗсем патне ҫитнӗ. Лешсем полицие систернӗ, арҫынна тытса чарнӑ. Следстви вӑхӑтӗнче хайхи арҫыннӑн путсӗрле тепӗр ӗҫӗ тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗнче вӑл 61 ҫулти ентешӗн икӗ аяк пӗрчине ҫапса хуҫнӑ.
Сӑмах май, ун пирки 6 хутчен пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. 1976 ҫулта вӑл ҫынна вӗлерме тӑнӑ, 1999 ҫулта ҫынна вӗлернӗ. Ытти ӗҫӗсем те хӑрушӑ: хӗрарӑма мӑшкӑлланӑ, ҫынна пусмӑрланӑ... Пурӗ пӗрле тӗрмере вӑл 28 ҫул ларнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, IV ялти кинофестиваль вӗҫленет. Пилӗк кунлӑх кӑҫалхи мероприятие тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Чӑваш Енӗн Культура министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, фестивале темиҫе вырӑнта йӗркеленӗ. Савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ӑна юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Пархикассинчи информаципе культура центрӗнче уҫнӑ.
Ун хыҫҫӑн киномобиль ытти района ҫул тытнӑ. Етӗрне районӗнчи Хучашри пӗтӗмӗшле тӗп пӗлӳ паракан шкулта, Элӗк районӗнчи Юнтапари ифнормаципе культура центрӗнче, Муркаш районӗнчи Калайкассинчи А.Г. Николаев ячӗллӗ вӑтам шкулта пулса кино кӑтартнӑ.
Ктнофестиваль вӑхӑтӗнче «Мое чувашское дело» тата «И.Я. Яковлев ҫамрӑксен чӗринче» документлӑ фильмсене кӑтартнӑ. Вӗсене «Чӑвашкино» киностудире тата электрон документацин архивӗнче хатӗрленӗ.
Ӗнер Чӑваш патшалӑх университечӗн ӗҫченӗн, профессорӑн, чӑваш чӗлхеҫин Виталий Сергеевӑн куҫӗ хупӑннӑ.
Виталий Иванович 1942 ҫулхи кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Мартынкассинче ҫуралнӑ. Хӑйӗн пӗр аса илӗвӗнче вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, ун чухне вӗсен тӑван ялӗ Красноармейскине кӗнӗ, каярах Элӗк районӗн йышне лекнӗ. «Вырӑнӗ питӗ илемлӗ, Сурӑм вӑрманӗ ҫумӗнче, шывлӑ-вӑрманлӑ, кайӑклӑ», — ӑшшӑн каласа кӑтартнӑ вӑл 2011 ҫулхи кӗркунне.
Хӑй вӑхӑтӗнче шкулта ачасене 4 чӗлхепе — чӑваш, вырӑс, акӑлчан тата нимӗҫ чӗлхисемпе — вӗрентнӗ вӑхӑта педагог ӑсталӑхне туптама май панӑ ҫулсем тесе аса илнӗ.
«Ӑшӑ кӑмӑллӑ. Ӑслӑ. Ҫиччӗ виҫсе пӗрре касакан», — тесе хаклаҫҫӗ профессора унӑн ЧПУри вӗренекенӗ пулнисем.
Виталий Сергеева юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче тӑван ялӗнче пытарӗҫ.
Нумаях пулмасть Элӗк районӗнчи Чӑваш Сурӑм ялӗнчи культура ҫуртӗнче тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлева халалланӑ курав уҫӑлнӑ.
«Иван Яковлевич Яковлев – чӑвашсене ҫутта кӑлараканӗ» ят панӑскерпе районти вӗрентекенсем паллашнӑ.
Вырӑнти ял тӑрӑхӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, курава Чӑваш Сурӑм ял вулавӑшӗ тата таврапӗлӳ музейӗ кӗнекесенчен йӗркеленӗ. Ӑна вӗсем культура ҫурчӗн фойине вырнаҫтарнӑ.
Куравра 1928 ҫулта пичетленнӗ «Халӑха вӗрентес ӗҫ», 1958 ҫулхи «Чӑваш календарӗ», 1986 ҫулхи «Иван Яковлевич Яковлев», 1958 ҫулхи «Иван Яковлевич Яковлев — 1848-1930» тата ытти кӗнеке вырӑн тупнӑ. «Халӑха вӗрентес ӗҫ» кӗнеке Чӗмпӗр шкулне уҫнӑранпа 60 ҫул тата ӑна йӗркелекенӗн 80 ҫулхине халалланӑ. Кӑларӑма унчченхи чӑваш шрифчӗпе пичетленӗ. Курава ытти паха экспонат та пуянлатать.
Ҫӗрпӳ районӗнчи культура аталанӑвӗпе вулавӑш центрӗнче хайлав хитре вулакансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. «Упрар тӑван чӗлхемӗре» ят панӑскере Иван Андреев чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Иван Андреевич, сӑмах май каласан, 1928-мӗш ҫулхи ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Республикинчи Элӗк районӗнчи Хитекушкӑнь ялӗнче ҫуралнӑ. 2011 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче чӗри тапма чарӑннӑ.
Конкурса 7-8-мӗш классенче вӗренекен районти ачасем хутшӑннӑ. Ӑмӑртӑва уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ район администрацийӗн вӗренӳ тата социаллӑ аталану пайӗн методисчӗ Марина Викторова оратор ӑсталӑхӗ пурнӑҫра кирлӗ ӳнер тесе палӑртнӑ.
Конкурса 4 номинаципе: «Тӑван ҫӗр-шыв», «Чӑваш чӗлхи», «Ҫемье», «Туслӑх» — ирттернӗ.
Элӗк районӗнчи Ҫулавӑҫ тата Шуркасси ялӗсенче фельдшерпа акушер пункчӗсем уҫӑлнӑ. Пӗтӗмпе вӗсем 700 яхӑн ҫынна медицина пулӑшӑвӗпе тивӗҫтерӗҫ.
ФАПсене авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче уҫнӑ. Вӗсем хӑтлӑ: ҫӗнӗ сӗтел-пукан, медицина хатӗр-хӗтӗрӗ вырнаҫтарнӑ. Сусӑрсем те унта ҫӑмӑллӑнах кӗрсе тухайӗҫ, мӗншӗн тесен пандуссем пур.
ФАПра Алевтина Семенова ӗҫлет. Вӑл кунта кӑҫал нарӑс уйӑхӗнче «Земство фельдшерӗ» программӑпа килӗшӳллӗн ӗҫлеме пуҫланӑ.
Элӗк районӗнче ӗнер пушар деповӗ уҫӑлнӑ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара: район администрацийӗн пуҫлӑхӗнчен пуҫласа Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗнче тӑрӑшакансем таранах пухӑннӑ. Аслисемпе пӗрлех унта ача-пӑча та пулнӑ, вырӑнти юрӑ-ташӑ ӑстисем те чӑвашла капӑрланса пуҫтарӑннӑ.
Ҫӗнӗ депо Чӑваш Сурӑм ялӗнче вырнаҫнӑ. Ӑна ӗҫлеттерсе ярассишӗн халӑхран укҫа пухнӑ. Тата, паллах, хыснаран та кӗмӗл уйӑрнӑ.
Пушар деповӗ уҫӑлни пушар вырӑнне ятарлӑ машинӑна хӑвӑртрах ҫитме май парӗ. Ҫапли ҫапла-ха та, ҫапах та хӗрлӗ автан ташламасан лайӑхраххи каламасӑрах паллӑ. Пушар деповӗн ҫуртне хӗрлӗ хӑю кассах уҫма пухӑннисем пушар машинин ҫула тухма сӑлтав ан пултӑр тесе ырӑ суннӑ.
Ӗнер пирӗн республикӑра Раҫҫейри пекех Пӗрлехи сасӑлав кунӗ пулчӗ. Ун вӑхӑтенче вырӑнти хай тытӑмлӑх органӗсене хушма суйлав иртрӗ. Ҫавӑн вӑхӑтӗнче 82 мандат валли депутат суйларӗҫ. Суйлав иртмен муниципалитетсем те пулчӗҫ. Вӗсем — Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисем тата Элӗк районӗ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе тунтикунсерен ирттерекен паянхи канашлура суйлав ыйтӑвне те хускатнӑ. ЧР Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков унта пӗлтернӗ тӑрӑх, 82 мандатран 81-шне «Пӗрлӗхлӗ Раҫсей» парти пайташӗ йышӑннӑ. Тепринче — нихӑш парти те тӑратман кандидат. Александр Цветков шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫакӑ республикӑра социаллӑ пурнӑҫпа политика тытӑмӗнче стабиллӗх хуҫаланнине пӗлтерет.
Элӗк районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан 55 ҫулти хӗрарӑмпа унӑн 32-ри ывӑлне ҫынна каварлашса ирӗкрен хӑтарнӑшӑн явап тыттарнӑ. Ҫамрӑк арҫынна вӗлерессипе хӑратнишӗн те айӑпланӑ.
Ҫемьери пӑтӑрмах ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче сиксе тухнӑ. Хуҫалӑха тирпейлеме килӗшменшӗн арӑмӗ упӑшкине хытах кӳреннӗ курӑнать. Ӑна вӑл вӗренпе ҫыхса лартнӑ та сӗтел ҫумне туртса ҫыхнӑ. Амӑшне ывӑлӗ пулӑшнӑ. Арҫын хӑйне кӑмӑлпах ҫыхтарманнине кура ывӑлӗ ашшӗн пӳрнине пӑрса лартнӑ, ӑна хуҫса пӑрахнӑ. Тата вӑл ашшӗн куҫне чавса шӑтарассипе, пӗвене кайса путарассипе хӑратнӑ.
Тарӑхнипе усалланнӑ амӑшӗпе ывӑлне суд ирӗкрен хӑтармасӑр айӑпламалла тунӑ. Хӗрарӑма — 3 ҫуллӑха, ывӑлне — 3 ҫул та 3 уйӑхлӑх. Чӑваш Ен прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗрӗслев вӑхӑтне 2 ҫул та 6 уйӑхлӑха палӑртнӑ.
Ӳсӗрле руль умне ларнипе Чӑваш Енри тата тепӗр депутат пакунлисен аллине ҫакланнӑ. Хальхинче — Элӗк районӗнчи Ураскилт ял тӑрӑхӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ.
45-ри арҫын хӗрӗнкӗ пуҫпа унччен те руль умне ларнӑ. 2017 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче ӑна административлӑ майпа айӑпласа 10 талӑклӑха хупса лартнӑ. Ҫулталӑк иртсен вӑл каллех ӳсӗрле ҫакланнӑ. Хальхинче 45-ри ҫав арҫын мопедпа ӳсӗрле ҫула тухнӑ. Халӗ ӑна пуҫиле майпах явап тыттарасшӑн. Пуҫиле ӗҫе нумаях пулмасть тӗпчесе пӗтернӗ.
Иртнӗ уйӑхра Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫырмапуҫ ял тӑрӑхӗнчи 58 ҫулти депутат тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ. Вӑл та ӳсӗрле руль умне ларнӑ. Ҫапла майпа хайхи ҫул-йӗр инспекторӗсен аллине ҫакланнӑ, ӑна ун чухне явап тыттарнӑ. Ҫамрӑк мар арҫын пӗрех тӑна кӗмен курӑнать.
+7.3 °C